حسابداری دولتی چیست؟ و اصول آن

مقدمه

به علت پیچیدگی های ایجاد شده در دنیای امروزه، حسابداری به بخش های مختلفی تقسیم می شود و این تقسیم بندی برای نظم دادن و سامان دهی به گزارشات لازم است. بر این اساس حسابداری شامل حسابداری بازرگانی، حسابداری مدیریت، حسابداری دولتی، حسابداری مالیاتی، حسابداری صنعتی یا حسابداری بهای تمام شده، حسابداری بودجه و سیستم حسابرسی می شود.

حسابداری دولتی با خود شغل هایی را به همراه دارد که می توان به حسابرس IRS، حسابداری رسمی معتبر، نماینده خزانه داری، حسابدار دولت و مدیر مالی اشاره کرد.

اگر به دنبال رشته و شغل حسابداری دولتی هستید و می مخواهید اطلاعات کامل تر و جامع تری در این خصوص بدانید تا انتهای این مطلب با مجموعه متخصصین مالی پیوند محاسب همراه باشید.

حسابداری دولتی چیست؟

در حسابداری دولتی، گ زارش رویداد های مالی همه دستگاه های اجرایی زیر مجموعه دولت جمع آوری، ثبت، طبقه بندی، خلاصه، تفسیر و گزارش می شوند. هدف اصلی از انجام این ها، برنامه ریزی و تصمیم گیری در رابطه با کنترل بودجه می باشد. به طور کلی می توان گفت در حین انجام این فرایند یعنی حسابداری دولتی، اطلاعات مالی همه وزارت خانه ها و موسسات جمع آوری و طبقه بندی و در نهایت گزارش داده می شوند تا بتوان تصمیم گیری های مالی و برنامه های مصوب بودجه سالانه را به درستی مدیریت کرد. این فرایند نوعی از سیستم می باشد.

مقاله پیشنهادی : حسابداری حقوق و دستمزد چیست؟

تاریخچه حسابداری دولتی

پیدایش حسابداری به پیدا شدن حکومت ها و دولت ها باز می گردد ولی با گذشت زمان و با پیدایش فعالیت های جدید و گسترده شدن امور و کار های دولت به قسمتی که توانایی کنترل بودجه و برنامه ریزی مالی را داشته باشد مورد اهمیت قرار گرفت. برای آن که هزینه های دولت در اواخر قرن 19 کنترل شود، حسابداری دولتی به وجود آمد. در این هنگام دولت وظیفه محاسبه و مدیریت هزینه هایی که سالیانه موظف به پرداخت آن می شده را خواهد داشت و بدین گونه سیستم حسابداری دولتی کامل شد.

اصول حسابداری دولتی

به طور مختصر می توان به موارد زیر از اصول حسابداری دولتی اشاره نمود.

• تامین اعتبار در ایجاد و تعهد، رعایت حساب بودجه ای و دولتی، رعایت کردن حق تقدم قوانین و مقررات مالی هر کشور بر اصول پذیرفته شده حسابداری، استفاده از حساب های مستقل و استفاده از مبنای نیمه متعهدی و تعهدی تعدیل شده.
• گزارش های مالی که توسط حسابدار دولتی ارائه می شود از سه جنبه باید مورد بررسی قرار گیرد: جامع باشد - به موقع باشد - قابل استفاده باشد.

هدف های حسابداری دولتی

اهداف حسابداری دولتی به شرح زیر می باشد.

قابلیت استناد شدن کلیه اطلاعات مالی - بهره گیری و استفاده از روش های مختلف برای مدیریت اموال دولتی - کنترل طرح ها و فعالیت های دولتی - به وجود آوردن یک سیستم کارآمد برای مدیریت و کنترل درآمد ها و دریافتی های دولت - کنترل هزینه های جاری و دولتی - کنترل امور مالی و فعالیت کارکنان در بخش مالی.

معرفی رشته حسابداری دولتی

شرکت ها و ارگان های دولتی وقتی برای فعالیت های خودشان می خواهند برنامه ریزی کنند، آن هم به مدت یک سال یا سه ماه و یا سایر بازه ها، به حسابداران دولتی نیاز دارند. مسئولین تخصیص بودجه که قانون گذاران دولتی می باشند نیز به گزارشات سازمان ها و حسابداران دولتی وابسته می باشند.

آنچه که برای رشته حسابداری دولتی نیاز است شامل آموزش و گواهی ها می باشد. در رابطه با آموزش؛ شغل های مرتبط با رشته حسابداری نیازمند مدرک لیسانس در رشته حسابداری یا رشته ای مرتبط با آن مثل امور مالی یا مدیریت دولتی می باشند البته می توان به این نکته هم توجه کرد که برخی موسسات و شرکت ها به جای مدرک حسابداری، به تجربه و داشتن علم در این زمینه توجه می کنند و مدرک برای آن ها اهمیت چندانی ندارد. از طرفی دیگر برخی شرکت ها و یا سازمان ها نیز قبل از شروع همکاری، از داوطلبانی که واجد شرایط باشند درخواست گذراندن یک دوره کارآموزی یک تا دو ساله را دارند و در پایان این کارآموزی نیز از آن ها آزمون گرفته می شود.

در رابطه با گواهی؛ اساسی ترین گزینه ی مد نظر در هنگام استخدام در رشته حسابداری دولتی، داشتن مدرک دانشگاهی در این رشته می باشد. با وجود این که در بعضی از شرکت ها و موسسات، داشتن تجربه حائز اهمیت است، باز هم تحصیلات نقش مهمی در استخدام دارد. حسابداران دولتی می توانند با داشتن مدرک و گواهی گذراندن دوره حسابداری، شانس خود را برای استخدام افزایش دهند.

موضوعات آموزشی در حسابداری دولتی

با توجه به این که این گرایش حساسیت بالایی دارد، اشخاصی که قصد تحصیل در این رشته را دارند علاوه بر گذراندن دروس حسابداری عمومی باید برخی موضوعات دیگر را نیز آموزش ببینند. این موضوعات شامل دولت های خاص، سر ریز منابع معوق و جریان های معوق منابع، CAFR، خزانه های دولتی و خزانه های اختصاصی و خزانه های اعتباری، در آمد ها و مخارج، بودجه بندی، MFBA، بودجه بندی، صورت های مالی گسترده دولت، حسابداری خزانه و مدل گزارشگری مالی و محیط دولت و GAAP می باشد.

پیشنهاد مطالعه : حسابداری مالی چیست و چه کاربردی دارد؟

کاربرد حسابداری دولتی

کاربرد های حسابداری دولتی شامل ارزیابی از عملکرد هر کدام از دستگاه های اجرایی در زمینه فعالیت آن ها در جهت به دست آوردن اطمینان از صورت های مالی به نحوه ای منصفانه و قابل قبول ارائه شده باشد و حراست و استفاده به جا و درست از اموال و دارایی ها و هم چنین میزان درصد تحقق اهداف از پیش مشخص شده.

وظایف حسابدار دولتی

از وظایف حسابدار دولتی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

توانایی تنظیم اسناد مالی - توانایی تهیه و تنظیم و تصویب و اجرا و نظارت بر بودجه - توانایی عملیات حسابداری پرداخت حقوق بازنشستگان و موظفین - توانایی تشخیص حساب ها در حسابداری دولتی و مقایسه آن با حسابداری بازرگانی - توانایی تهیه لایحه تفریق بودجه - توانایی انجام عملیات مالی و حسابداری شهرداری ها - توانایی عملیات حسابداری سپرده ها - توانایی تنظیم حساب درآمد و هزینه اختصاصی - توانایی تهیه انواع صورت های مالی طرح های عمرانی - توانایی بستن حساب ها و تنظیم حساب های نهایی - توانایی عملیات حسابداری بانک و تهیه صورت مغایرت بانک - توانایی انجام عملیات مالی اداره های دولتی شهرستان ها در ارتباط با اداره های ذیحسابی - آشنایی با تعریف حسابداری- آشنایی با تعریف دفتر داری- آشنایی با ویژگی های حسابداری دولتی - آشنایی با دفاتر مالی- آشنایی با اسناد تنظیم شده در داخل واحد مالی - آشنایی با اصول و موازین حسابداری - آشنایی با روش های حسابداری دولتی - آشنایی با اسناد تنظیم شده از خارج واحد مالی - دفتر ثبت اسناد هزینه - دفتر روزنامه دریافتی صندوق - دفتر روزنامه پرداختی صندوق - دفتر روزنامه عمومی - دفتر روزنامه - دفتر صدور برگه - برقراری تنخواه گردان پرداخت - شناسایی اصول تشخیص حساب ها و تنظیم سند حسابداری - شناسایی وصول تنخواه گردان حسابداری - شناسایی اصول ثبت فعالیت های مالی در دفاتر - شناسایی پرداخت حقوق و دستمزد کارکنان - شناسایی اصول پرداخت علی الحساب و پیش پرداخت - شناسایی اصول پرداخت بهای کالای خریداری شده - شناسایی اصول واریز اسناد تنخواه گردان پرداخت - شناسایی اصول درخواست وجه به خزانه - آشنایی با دفتر کل - آشنایی با دفتر معین - آشنایی با انواع فرم های دفاتر معین.

دستگاه های اجرایی حسابداری دولتی

از این دستگاه ها می توان به وزارت خانه ها و معاونت راهبردی رئیس جمهور و سازمان مدیریت اشاره کرد. وزارت خانه ها واحد سازمانی مشخصی می باشند که به خاطر قانون به این نام شناخته می شوند و هم اکنون در ایران21 وزارت خانه موجود می باشد.

به علت تعداد زیاد فعالیت های سازمان مدیریت در طی سال های اخیر سازمان مدیریت مختل شده و وظیفه های آن به معاونت راهبردی ریاست جمهور واگذار گردید اما به دلیل ضرورت وجود سازمان مدیریت به عنوان مرکز برنامه ریزی مالی کشور در سال 94 دوباره به وجود آمد و وظایفی را بر عهده دارد از جمله مراقبت و نگهداری در اجرای صحیح قوانین استخدامی کشور، ارزش یابی عملکرد دستگاه ها، برنامه ریزی بودجه و نظارت بر اجرای صحیح آن و نظارت مستمر و مداوم بر اجرای برنامه ها و طرح ها و پیشرفت سالانه ی آن ها.

انواع مبانی حسابداری دولتی

حسابداری نقدی: مواردی همچون سال مالی، وجوه نقد مرتبط با هزینه ها و پرداختی ها به عنوان درآمد بازگو می شود.

حسابداری تعهدی: هزینه های پیاده سازی برنامه ها، فعالیت ها و کار های دولتی و بهای تمام شده اعلام شده در قالب اعتبارات مصوب انجام می گیرد.

حسابداری نیمه تعهدی: در هر دوره مالی هزینه ها و درآمد های تعهد شده ثبت می شود.

حسابداری نقدی تعدیل شده: تعهد و پرداخت جهت ثبت کردن درآمد ها در وقتی که وجوه نقد و ثبت هزینه ها دریافت می شوند، در حسابداری نقدی تعدیلی لازم و ضروری می باشد.

حسابداری تعهدی تعدیل شده: در دوره قابل سنجش، ثبت درآمد صورت می گیرد.

سخن آخر

در این مقاله در ابتدا گفتیم که حسابداری دولتی چیست و در واقع این نوع حسابداری یعنی حسابداری دولتی یک سیستم اطلاعاتی می باشد که از جمله وظایفی که بر عهده دارد جمع آوری اطلاعات و تحلیل داده های مالی مربوط به موسسات دولتی می باشد که در آخر با ارائه گزارش های دقیق و منطقی برای کمک به پیش برد هدف های دولت و نهاد های مختلف، نقش خود را به عمل می آورد و همه این ها جزئی از اصول حسابداری دولتی می باشد. البته ناگفته نماند که وزارت خانه ها و سازمان های دولتی برای دادن گزارش ها و تصمیم گیری های دقیق تر و موثر تر به ابزار های جدید جهت ثبت گزارشات مالی نیازمند هستند. در رابطه با این بحث نرم افزاری برای نظم دهی و سامان دهی به گزارشات مالی شرکت ها و موسسات دولتی و عمومی ارائه شده است.