جزئیات مقاله
فرار مالیاتی چیست؟
سخن نویسنده
در این مقاله آموزشی قصد داریم تا به توضیح و تفسیر فرار مالیاتی بپردازیم
مقاله ابتدا از مقدمه شروع شده، چیستی فرار مالیاتی را توضیح میدهد، انواع آن به همراه چگونگی پیشبینی و شناسایی این نوع جرم را بیان می کند از عواقب و جرائم مورد انتظار مجرمین فرار مالیاتی می گوید و سپس نتیجه گیری میکند برای اینکه به صورت دقیق و کارشناسانه به مسائل مالیاتی نیم نگاهی داشته باشید مقالات مجموعه پیوند محاسب رو از دست ندید.
مقدمه
مالیات از زمان های بسیار دور تا کنون بحثی پر دغدغه و داغ برای تمامی فعالان اقتصادی در سطح کشور بوده است به طوری که برای پرداخت نکردن این منبع درآمدی دولت ، افراد بسیاری در صدد راهکارهای خلاف قانون برای پرداخت نکردن آن ، فرار مالیاتی رو به وجود آورده اند.
فرار مالیاتی چیست؟
در بسیاری از تعاریف این چنین آمده که: " فرار مالیاتی هنگامی است که شخص حقیقی یا حقوقی به طور غیر قانونی از ارائه مدارک مربوطه و مورد نیاز مقاومت کند و یا در اطلاعاتی که قرار است برای مراجع مربوطه ارسال کند دخالت و تغییری اعمال کند، مجرم مالیاتی بوده و فرار مالیاتی را شکل داده است "
این تعریف تا حدودی میتواند درست باشد اما صرفا تعریف کاملی نیست چرا که فرار مالیاتی همیشه از راه غیر قانونی صورت نمیپذیرد بسیاری از اوقات فرار مالیاتی کاملا طبق قانون و موافق با سخنان قانون گذار پیش می رود. فرار مالیاتی شامل راهکار های غیرقانونیست برای پنهان کردن درآمد یا توجه نکردن به بدهی مالیاتی خود شکل می گیرد. فرار مالیاتی را میتوان علاوه بر اشخاص حقیقی و حقوقی فعال در سطح کشور به برخی ارگان های دولتی از جمله بانک ها هم مرتبط دانست.
طبق قانون اساسی جمهوری اسلامی: اگر بانک ها بیشتر از نرخ مقرر بهره بانکی، سودی به سپرده گذاران پرداخت نماید تا با این کار بتواند مشتریان و سپرده گذاران بیشتری دریافت کند، باید مالیات بدهد و در غیر این صورت مشمول فرار مالیاتی می شوند.
مقاله پیشنهادی: وکیل مالیاتی کیست؟
اجتناب از مالیات
تلاش قانونی مودی برای محاسبه قانونی با نرخ های گوناگون با هدف کاهش مالیات رو اجتناب مالیاتی نامیده اند. اجتناب از مالیات در واقع یک مزیت است که شخص حقیقی یا حقوقی با صرف نظر کردن بعضی از ویژگی ها و امتیازات موجود از پرداخت مالیات ممانعت کند.
تفاوت فرار مالیاتی با اجتناب مالیاتی در چیست؟
شاید عجیب به نظر برسد اما در سرفصل تفاوت این دو موضوع، به شباهت شان هم اشاره کرد. اما تنها وجه اشتراک این دو عمل در عدم پرداخت مالیات است اما جالبتر اینکه عدم پرداخت در اجتناب از مالیات با عدم پرداخت در فرار مالیاتی بسیار فرق میکند زیرا اجتناب از مالیات رفتاری کاملا قانونی بوده یعنی در اینجا قانون گذار مزیت ها و راهکاری هایی رو برای عدم پرداخت رو ایجاد کرده تا اشخاص طبق قانون از آن بهره مند باشند اما بر خلاف این فرار مالیاتی رفتاری بسیار غیرقانونی بوده و جای هیچ توجیهی ندارد.
چرا فرار مالیاتی شکل می گیرد؟
ممکن است همیشه این سوال را در ذهن خود داشته باشید و یا به تازگی برایتان این سوال پیش آمده که چرا فرار مالیاتی صورت می گیرد؟ یا نقش دولت در کنترل این نوع رفتار نابه هنجار چیست؟
فرار مالیاتی در حالت اول و شاید مهمترین آن از عدم فرهنگ سازی مالیاتی درست در کشور ها و به خصوص کشور ما صورت می گیرد در اینجا دولت با اتخاذ تدابیر درست و تاثیر گذار از راه های مختلف همچون: تبلیغات تلوزیونی، انواع تشویق ها و مزایا و... می تواند فرهنگ پرداخت درست مالیات و نه فرار از مالیات را به خوبی در ذهن مردم و فعالان اقتصادی شکوفا کند.
در حالت دیگری از فرار مالیاتی دولت علاوه بر نقش فرهنگ سازی بایستی نقش یک واحد کنترل کننده نیز داشته باشد، دولت با اتخاذ بهترین تصمیم گیری میتواند از این رفتار غیر قانونی نیز جلوگیری کند.
یکی از محرک های فرار مالیاتی به خصوص در ایران افزایش نرخ های مالیاتی است که به موجب آن سرمایه گذاران را بی انگیزه میکند و ایجاد بستری برای فرار مالیاتی را هم فراهم میکند. در چنین حالتی دولت ها باید وضع نرخ های مالیاتی و قوانین مربوطه با احتیاط بیشتری تصمیم گیری کنند.
مقاله پیشنهادی: طرح دعوای مالیاتی
از دید صاحب نظران این موضوع این ناهنجاری اکثرا در قشر پردرآمد ها به وسیله جعل اسناد و ارائه آمار غلط صورت می گیرد. چنین رفتاری مطمئنا عواقبی دارد یکی از آنها تامین نشدن درآمد های مورد انتظار دولت اشاره کرد که نتیجه آن عدم ارائه خدمات اجتماعی مطلوب می باشد استمرار این رفتار غیر قانونی حتی موجب توزیع نشدن درآمد ها در سطح جامعه و انباشت ثروت گروه های خاص را فراهم میکند که نتیجه آن به قدرت سیاسی رسیدن بعضی از گروه ها و در بدترین حالت شکاف طبقاتی صورت گرفته در این وضعیت موجب تنش بین حوزه های سیاست و اجتماعی در جامعه می شود.
انواع جرم های مالیاتی
- در صورتی که فعالیت اقتصادی و درآمد برای فرار مالیاتی مخفی گردد.
- اگر از کارت بازرگانی شخص دیگری برای فرار مالیاتی استفاده شود.
- اگر برای 3 سال متوالی ( مداوم ) اظهارنامه مالیاتی ، تراز نامه و حساب سود و زیان ارائه نشود.
- اگر معاملات و قرارداد ها به نام دیگران تنظیم شود و یا معالات و قرارداد های اشخاصی که موظف به پرداخت مالیات هستند را بر خلاف واقع به نام خودمان تنظیم شود.
- اگر به تراز نامه و حساب سود و زیان و یا دفاتر اسناد مدارکی که برای تخشیص مالیات ملاک عمل هست و برخلاف واقعیت تنظیم شده است ، استناد نماید.
- اگر فعالیت ها به طوری شکل بگیرد که گویا مشمول معافیت های مالیاتی بوده است.
- اگر مامور وصول و کسر مالیات پرداخت کنندگان دیگر باشد و این وظیفه را در موعد مقرر قانونی انجام ندهد.
- اگر مانع از آن شود که ماموران مالیاتی که به عنوان بازرس مالیاتی مکلف به انجام این امور هستند به اطلاعات مالیاتی و اقتصادی خود او یا اشخاص ثالث دسترسی داشته باشند.
مجازات فرار مالیاتی
- شاید به این مسئله در ذهن خود رسیده باشید که پرداخت نکردن مالیات چه عواقبی میتواند داشته باشد؟
مقاله پیشنهادی: مالیات مستقیم و غیرمستقیم چیست؟
مجازات عدم پرداخت مالیات از 3 ماه تا یک سال حبس تعریزی است
اگر یک شخص عادی مرتکب این عمل غیر قانونی شود و پیش از کشف شدن این کار، خودش حقایق را به همراه اسناد و مدارک افشا کند و در صدد اصلاح مدارک مربوطه قدم بردارد، تعقیب کیفری برایش نخواهد بود. در صورت دیگر این داستان اگر همان شخص علاوه بر اینکه به این کار اشتباه خود ادامه دهد بعد از کشف جرم این شخص، به مجازات فرار مالیاتی از 3 ماه تا یک سال حبس تعریزی انتظار او را می کشد. داستان به اینجا هم ختم نمی شود حال آنکه اگر درجریان تعقیب کیفری و قبل از صدور حکم قطعی به جرم خود اعتراف کرده و اسناد و مدارک مربوطه را اثبات کند دچار تخفیف در مجازات خواهد شد.
در پاراگراف قبل در مورد مجازات کشف جرم فرار مالیاتی برای مخاطبین گرامی مجموعه پیوند محاسب توضیح مختصری دادم اما باید اضافه کنم که قانون گذار مجازات فرار از مالیات توسط یک شخص عادی و یک موسسه یا مجموعه های بزرگ را بسیار متفاوت رقم زده است.
مجازات فرار مالیاتی برای اشخاص عادی
- پرداخت اصل مالیات به همراه جرائم قانونی
- حبس بیش از شش ماه تا دو سال، جزای نقدی بیش از 2 تا 8 میلیون تومان، شلاق از 31 ضربه تا 74 ضربه، محرومیت از حقوق اجتماعی برای مدتی بیش از 6 ماه تا 5 سال، انتشار حکم محکومیت قطعی در رسانه ها.
- جبران ضرر و زیان وارده به دولت
مجازات فرار مالیاتی شرکت ها و مجموعه ها
- ممنوعیت از صدور برخی از اسناد تجاری
- ممنوعیت از یک یا چند فعالیت شغلی برای مدت شش ماه تا دو سال
خب از انواع مجازات فرار مالیاتی برای مجموعه ها و اشخاص عادی براتون توضیحاتی دادم اما به نظرم این کافی نیست و باید در مورد موضوع بسیار مهم جرم حسابدار در فرار مالیاتی و عدم گزارش وی هم صحبتی داشته باشم، پس لطفا خسته نشید و به ادامه این مقاله توجه ویژه ای بفرمایید.
حسابدارن و حسابرسان و یا موسسات حسابرسی اگر شریک جرم باشند خب مسلما مشمول جرائم و مجازات های حداقل های مباشر جرم می شوند این جرم نیز دچار حسابداران و موسسات حسابرسی نیز که جرمی را میدانند اما آن را گزارش نمی کنند و یا بی اعتنا هستند هم می شود.
از جمله جرائم عدم گزارش یا شراکت در این جرم عبارتند از
- 6 ماه حبس
- جزای نقدی 20/000/000 ریال
- 31 ضربه شلاق
- 6 ماه محرومیت از حقوق اجتماعی
- انتشار حکم قطعی در رسانه ها
البته این شرایط گفته شد برای فرد عادی که متوجه این رفتار غیر قانونی شده و گزارشی نداده مشمول نمی شود.
حرف آخر
تاریخ نشان داده هرکسی که برای رسیدن به منفعت شخصی قوانین وضع شده را رعایت نمی کند و باعث زیان به دیگران می شود در آخر بازنده اصلی اوست ، چنانچه در این مقاله به اثبات رسید هرچند افراد مختلف برای ایجاد ثروت بیشتر از پرداخت مالیات امتناع می کنند اما حرف آخر را قانون می زند و ثابت می کند که علاوه بر ثروتمند نشدن افراد بایستی انواع جرائم نقدی و غیر نقدی را فقط برای کمی سهل انگاری را به جان بخرند.
نویسنده جواد غلامزاده